Öncelikle 2015 analizi yapabilir misiniz? Ne kadar tur geldi? 2015’ten memnun muydunuz?
2015 yılında bizim beklentimizin üzerinde turizm oldu. Örneğin yalnızca ETS Turun geçtiğimiz sene getirmiş olduğu otobüs 190. Çok büyük bir rakam. Ana Tur çok daha fazla otobüs getirdi. Jolly Tur da yanılmıyorsam 170 civarı getirdi. Toplamda 3 bin 300 otobüs 2015 yılında Karadeniz’e gelen. Bunların hemen hemen tamamı Batum’a geçti. Benim müşterim var soruyorum. Geçen yıl Karadeniz, bu yıl da niye Karadeniz değil. 1- Batum ilâve edildi. 2- Karadeniz’den güzel yer yok. Bunların hepsi denizimizden değil yaylamızdan bahsediyor. Yaylalarda turların kalabileceği bir fiyat bulamıyor adamlar. Karadeniz’e gelen turlar bin ile bin 300 lira arası. Biz Akçaabat’taki diğer arkadaşlarla günde 60’ın üzerinde otobüs yediriyoruz. Bunlar ortalama 40 kişilik otobüs.Yani Akçaabat’ta 2500 civarında insan yediriyoruz.
Bunlar yurtiçi turist değil mi?
Evet, yurtiçinden,.Yurtdışından gelen zaten belki 20 otobüse yakın Yunan oluyor. Onların da tamamı yıllardır bende yemek yer. Bunun dışında Avrupalı turist yok denecek kadar az.
Yunanlarda düşüş var mı?
Evet, var. Sümela Manastırı’nda ayin serbest edildikten sonra yarı yarıya düşüş oldu. Demek ki yasak rağbet görüyormuş. Bunda biraz da ekonomik sıkıntı etkili olabilir.
Dünden bugüne Trabzon turizmi ne kadar yol alabildi?
Evet, o da etkili oldu. 1990 yılına döndüğümüzde. 100-120 civarında tur geliyordu. Bugün 3 bin 300 oldu. Korkunç bir artış var burada. Korkunç artışın yanında korkunç da bir şikâyet var. Akçaabat köftesini zirve yaptıran turlardır. 60 otobüs yediriyoruz ama bir tane otobüs Akçaabat’ta yatıramıyoruz.
O sorun devam ediyor. Yurtiçi turlar şehirde kalmıyor.
Kalamıyor. Burada kalabilmesi için örneğin belediyemiz Akçatepe’de çok güzel bir yer yaptı. Tur nasıl kalsın? Evler yazın 300-350 avrolara satılıyor. Çok pahalı. Akçaabat’ta turistin kalabileceği hiçbir yer yok. Makul fiyatta konaklama yeri yok.
Yunan turistlerin dışındaki Avrupalı turist sayısı nedir tahminen?
Çok geçmişte Fransızlar, İngilizler Akçaabat’a gelirdi. Ama şimdi ben bir tane Fransız gördüğüm yok. İngiliz de göremiyorum. İsrailliler de çekildi. Şu anda bizim buraya Arap turist geliyor. Arap turistler olmasa çok esnaf dönüşemez. Birinci derecede onlar var. Rusların durumu da belli. Tek tük yabancı var. Yegane umudumuz Araplar..
Arap turizmi geçen yıl nasıldı? Diğer turistlerle kıyas eder misiniz?
Araplar aslında bizim olmazsa olmazlarımızdan biri oldu. Bize son derece güveniyorlar. Bizim salonumuzda Arapça bilen kızımız var. Kendisi Arap. Biz yemeklerin dışında bir şikâyetlerinin olup olmadığını sordum. Günde üç kez yemek yiyen Arap var burada. En son dükkânı ona bırakıyoruz gece, biz çıkıyoruz. O sabaha kadar eşiyle çayını içiyor burada. Onlar bizi seviyor, biz de onları seviyoruz. Çok rahat hareket ediyorlar. Bir haftadır Akçaabat’ta kalıyor. Paralarını da burada harcıyorlar. Avrupalı turistlerle mukayese edilemeyecek derecede para harcıyorlar.
Arapça dil bilen eleman çalıştırmak zor bir iş mi? Diğer kurumlar niye yapmıyor?
Onlar Arapça bilen insan istiyorlar. İngilizce bilen üç kişi var bizde ama Arapçaya daha sıcak yaklaşıyorlar. Bende 3 kişi çalışıyor.
2016’dan ne bekliyorsunuz? Turizm bağlamında...
Aldığımız bilgiye göre turlarda artış var. ETS’nin bu sene rezervasyonu 250 otobüs yapıyor. Demek ki yalnızca o firmada 70 otobüs artış var. Bu hepsine yansıyor. Bu sene daha yoğun bir yurtiçi turist gelecek buraya. Arapların durumunu bilmiyorum ama birkaç gün önce vali yardımcımız aradı, yoğun bir Arap turist olacağını aktardı.
Yaylalarda ne yapmalıyız?
Yayla yollarımız genel olarak güzel. Güzel olmayan şey ise bu yaylalar Millî Emlakın. Bu yerlerde kötü bir yapılaşma var. Nasıl şehirde kentsel dönüşüm var. Orada da yapılabilir. Adamın kötü olan evini yıkıp eline proje vereceksin. Yaylalar biran evvel turizme kazandırılmalı. Yoksa biz bu turistleri uzun süre kent merkezlerinde saklayamayız.
Sayın Bakan bu projeyi uygulayacak. Biliyorsunuz önce yasak başladı. Bu süreçte arkası da getirilecek...
İnşallah. Ben de Trabzon’un insanıyım. Gittiğimde yaylaya mangalımı yakıp oturup yemem gerekir. Ama şimdi gittiğimizde adam geliyor “Bu çayır benim.” diyor. Ben yaylaya uygun evlerin yapılmasından yanayım. Dağınık hâlde değil. Toplu olarak planlı biçimde. Güzel yayla evleri yapmalıyız. Buna mecburuz. Bizi taşıyacak ekonomik başka kaynağımız yok.
Teşekkür ediyoruz. Başarılı bir sezon diliyoruz size. Teşekkür ederim
Günebakış Nihat Usta’da işçi olarak çalışan Irak kökenli Lubna Soya ile de Arap turizmini üzerine kısa bir söyleşi yaptı. Iraklı olan ve Trabzon’a önce turist olarak gelip ardından kalmaya karar veren Lubna Tigritli...
Araplar sizi burada görünce nasıl karşılıyor?...
Çok şaşırıyorlar. Nasıl geldiğimi soruyorlar. İnsanların bana nasıl davrandığını soruyorlar. Ama bunu sorarken de kendileri de büyük güven duyuyorlar.
Gerçekten siz nasıl geldiniz? Niye Trabzon?
Turist olarak geldim. Çok sevdim. Biraz da Türkçe biliyordum. İş aradım ve dünyanın en iyi patronunu buldum.
Ne mezunusunuz? Tahsiliniz nedir?
Bilgisayar mühendisiyim. 3 dil biliyorum. Arapça, İngilizce ve Türkçe.
Arap turistler Trabzon’da neyi eksik görüyor? Onları kaybetmemek için ne yapmalıyız?
Yemeği birinci derecede çok seviyorlar. Sonra gezmeyi. Her gün aynı yemek yemek istemiyorlar. Çeşit arıyorlar. Nerede farklı yemek yiyebileceklerini soruyorlar. Yine aynı şekilde nereleri gezebileceklerini soruyarlar. Mesela Sümela’yı söylüyorum. “Oraya gittik, başka yer yok mu?” diyorlar.
Siz Trabzon’un başka yerlerini biliyor musunuz yani tavsiye edebiliyor musunuz?
Bilebildiğim kadarıyla evet. Seragölü, yaylalar, Uzungöl gibi yerleri tavsiye ediyorum.
Trabzon’da yalnız mı kalıyorsunuz?
Hayır, babamla kalıyorum. Akçaabat’ta ev tuttuk. Birlikteyiz. Annem de gelip gidiyor. Bir kardeşim Irak’ta.
Günebakış
