Bizde şehir ve yerleşim
Murat Özer

Bizde şehir ve yerleşim

Advert

Şehirler kurulurken en büyük etken tabii ki çevredir.
Tarım alanlarının çok verimli ve bol olduğu yere siz sistemini tarım üzerine oluşturacak bir şehir kurarsınız. Böyle bir şehirde öncelik tarım ile ilgili gelişmeler ve oluşumlardır.
Ticaret yolları üzerinde kuracak olduğunuz şehir için de öncelik ticari unsurlardır.
Stratejik bölgenin şehri de kendine özgü bir yapı oluşturmak zorundadır.
Öyle bölgeler vardır ki bunların hepsini birden kapsayarak kendi içinde barındırabilir.
O zaman şehir bütün bunları dengeleyecek bir yapı içinde büyüyebilirse anlam kazanır.
Türkiye genelinde şehirlerimiz tüm bu özellikleri taşıyan önemdedir aslında.

Öncelikle bu ifadeleri ülkemize uyguladığımızda çok enteresan gelişmeler ortaya çıkacaktır:
Bir kere ülkemiz bir köprü konumundadır.
Düşünün dünyada, “ilk para” Lidyalılar tarafından bu ülkede kullanıldı.
Dünyada ilk ticaret yolu: “Kral Yolu” yine bu ülkede Ege kıyılarını Mezopotamya’ya bağladı.
Dünyada “ilk sigortacılık” Selçuklular tarafından yine bu ülkede uygulandı.
Bunlar hiç de tesadüfî şeyler değildir.
Bunlar, tamamen coğrafî şartların üstünlüğüne uygun olarak yapılmış tarihi gelişmelerdir.


Bir de başka bir zaviyeden bakalım:
Bu ülke tarım ambarı özelliğindedir.
Bu ülke ayrıca, iklim çeşitliliği ve iklim uyumu noktasında mükemmeldir.
Ilıman iklim, Akdeniz iklimi, orta karasal iklim her biri bize nice güzel ürünler kazandırmaktadır.
Yani:
Bu ülke, ticaret merkezi olduğu kadar tarım merkezidir de…
Stratejik konumunun önemi zaten hiç tartışılamaz…

O zaman demektir ki şehirler kurulurken ona göre davranılmalıdır.
Ancak Bu ülke: hem yollar üzerindedir, hem de dünyanın en hareketli yerindedir.
Öyleyse stratejik olarak da yerimizi iyice konumlandırmalıdır.
Demek ki: şehirlerimizi kurarken: ticaret, tarım, strateji ve komşu devletlerin ihtiyacına göre oluşum en önemli önceliklerimiz olmalıdır.
Bunun için ulaşım en iyi ve en hızlı yapılırken, içteki ihtiyaçlarımız, dış ülkelerdeki ihtiyaçlar üzerine fizibilite çalışmalar sonucunda şehirlerimizin kuruluş ve gelişme konumları ayarlanmalıdır.


Bakınız, şu günlerde enerji trafiği, bölge ülkelerini yeniden dizayn etme toplantıları hep ülkemiz üzerinden yapılmaktadır. Bunlar bölgedeki konumumuzun öneminden kaynaklanmaktadır.  
Mesela: Konya, Kayseri, Sivas, Eskişehir dörtgeninde şehir planlamaları öncelik tarım, ardından tarıma dayalı sanayi, sonra ticaret ve diğer özellikler şeklinde ele alınmalıdır.
İstanbul, Çanakkale hattından Ege ve Akdeniz kıyı boyunca Antalya ve ötesi şehir ve yerleşim alanları: turizm, tarih ve kültür ağırlıklı merkezlerin insanlığı cezb edebileceği bir yapılanma şekliyle oluşmalıdır.

Karadeniz hattındaki farklı tarım ve onunla oluşabilecek sanayi, bir de İpek Yolu ticaretinin esas alındığı gelişmeler Trabzon merkezli şehirleşmeleri meydana getirmelidir.
Doğu ve Güneydoğu’daki hayvancılık ve tarım çok iyi planlanırsa bölgenin o kadim şehirleri tarihte olduğu gibi çok rahat canlanabilecektir.

Ya, İstanbul… O, kendine has özelliği ile planlanmalı.
İstanbul’a eğer gerçek önemi verilirse tartışmasız hem dünyanın en güzel şehri, en büyük tarihi şehri, en büyük kültür merkezi, en önemli cazibe merkezi haline gelir.
Hele arsa payında dünyanın en değerli yeri olur.
İstanbul için yapılacak olan çok zor değil aslında:
Önce, şehrin nüfusu bir miktar aşağı çekilmeli…
Bunun için sanayi kısmen Marmara bölgesine kaydırılmalı…

Bunlar yapılırken: tarihi mekânlar daha çok restore edilmeli ve etrafı boşaltılarak ortaya çıkarılmalı…
Ulaşımı rahatlatarak trafik problemini mutlaka halledilmeli…
Alışverişi daha çok tarihi çizgiye çekmeye çalışmalı…
Kapalıçarşı’yı canlandırarak ve hatta yeni kapalı çarşılar oluşturarak her şeyi ile İstanbul’un tarihi mutlaka korunmalı…
İstanbul’un sanayisini: Kocaeli – Adapazarı – Bursa – Eskişehir dörtgenine taşımayı başarabilmeli…

Bilinmeli ki: başta İstanbul olmak üzere tüm şehir ve ilçelerimizi şehirleşme planında yeniden düzenleme zamanı geldi de geçiyor bile…  

Bu konuya devam edeceğim…

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR X
Balıkesir'de büyük Çepni buluşması
Balıkesir'de büyük Çepni buluşması
Sebahattin Arslantürk: Hedef dekar başına 500 kg
Sebahattin Arslantürk: Hedef dekar başına 500 kg