Daha önceki yazılarımın birisinde ülkemizdeki en büyük israfın yetenek israfı olduğunu belirtmiştim. Eğitim sisteminin temel hedeflerinden birisinin, bireyleri doğuştan sahip olduğu yeteneklerini belirleyerek ve ona göre yönlendirmeler yaparak toplumun-insanlığın gelişimine ve sorunlarının çözümüne katkıda bulunabilecek donanıma ulaştırmak olduğunu vurgulamıştım. Bu yazımda da yetenek israfının başka bir boyutundan söz etmek istedim.
Toplumda değişik fonksiyonları icra eden değişik meslek grupları vardır. Her birinin ayrı ayrı işlevleri olmasına karşın, bazıları yeni bilgi üretmekten ve sorunlara yeni çözüm yolları bulmaktan ziyade bilinen yöntemleri tekrar etmeden ileriye gidemez. Toplumun önemli bir ihtiyacını karşılayan fakat rutini tekrarlayan bu alanlarla dünya ile boy ölçüşmek mümkün değildir. Yaygın etkisi düşük bu gibi mesleklerin toplumdaki statüsünün ve gelirinin yüksek olduğunu düşündüğünüzde, gençlerimizden zeki olanlarının bu alanlara yönlendirilmesi en büyük yetenek kayıplarımızın başında gelmektedir. Başka bir ifade ile gençlerimizin seçtiği mesleklerle yetenekleri arasında bir uyumun olduğunu çoğu zaman söylemek mümkün görülmemektedir. Bu şekildeki yetenek kaybına yönelik iki çözüm önerebilirim.
Bunlardan birincisi, yetenekli gençlerimizin tercih ettiği alanları, yeni bilgilerin-uygulamaların üretildiği ve üretimin ülke yararına kullanılabildiği hüviyete dönüştürmek. Bunun mümkün olmadığı hallerde ikinci olarak, gençlerimizi planlama dâhilinde ülkemizin ihtiyaç duyduğu ve uluslararası arenada rekabet gücünü artıracak öncelikli alanlara yönlendirmektir. Yeni buluşların hemen hemen hepsinin başka ülkeler ait olduğu ve ülke olarak söz sahibi olamadığımız alanlara yetenekli gençlerimizin üniversite eğitimi için hala yönlendiriliyor olması ülkemiz için ciddi bir sorundur. Zaman zaman yapılan düzenlemelerle gelişmiş ülkelerin rekabet gücünü yükselten alanlarda eğitim almak üzere gençlerimizi teşvik etmek için burs imkânları oluşturulmaya çalışılmaktadır. Burs verilen alanlardan mezun olan öğrencilerin istihdamı da birlikte düşünülmelidir. Bu yapılmadığı sürece (ki yapılmıyor), verilen bursların, ülkemizin israf edilen kaynakları hanesine bir yenisinin ilave edilmesinden başka bir şey değildir.
Hülasa, yetenekli gençlerimizin tercih ettiği-ettirildiği meslekleri ya ülkemizin uluslararası arenada rekabetinde avantaj sağlayacak niteliğe kavuşturulmalı, ya da bu gençlerimizi yenilikçi fikirlerin üretildiği ve uygulandığı alanlara yönlendirerek istihdamları sağlanmalıdır. Bunun ülkemizin geleceği için çok önemli olduğunu hatırlatmak isterim. Zira ülkemizin en değerli kaynağı madenleri, doğal güzellikleri, üç yanının denizlerle çevrili olması değil, insan kaynağıdır.
